KDV’nin doğru yönetilmesi, işletmelerin hem yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi hem de mali düzenini koruması açısından önemlidir.
Bu noktada, tevkifatlı fatura uygulaması devreye girer ve KDV yükünü satıcı ile alıcı arasında adil şekilde paylaştırarak dengeli bir ödeme sistemi sunar. Doğru uygulandığında mali akışı düzenler ve riskleri azaltır; ancak yanlış uygulandığında ek maliyetler ile gereksiz iş yükü ortaya çıkar.
İçindekiler
Tevkifatlı Fatura Nedir?
Tevkifatlı fatura, Katma Değer Vergisi (KDV) yükünü alıcı ve satıcı arasında paylaşan bir fatura türüdür. Normal faturada KDV’nin tamamını satıcı tahsil edip devlete öderken, tevkifatlı faturada bu yükümlülüğün bir kısmını alıcı üstlenir.
Alıcı, kendi payına düşen KDV’yi doğrudan vergi dairesine yatırırken, kalan kısmı satıcı öder. Bu yöntem, vergi tahsilatını güvence altına alır ve kayıt dışı işlemleri azaltır.
Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?
Fatura düzenlemeden önce, verilen mal veya hizmetin KDV Genel Tebliğleri’ne göre tevkifat kapsamına girip girmediği kontrol edilir. Eğer işlem kapsama giriyorsa geçerli tevkifat oranı belirlenir ve faturada açıkça yer alır.
Faturada, tevkifat uygulanacak tutar hem de kalan tutar ayrı satırlarda gösterilir. Satıcı, kendi payına düşen KDV’yi 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan eder; alıcı ise tevkifat tutarını 2 No.lu KDV Beyannamesi ile bildirir ve öder.
Kimler Tevkifatlı Fatura Kesebilir, Kimlere Kesilir?
Tevkifatlı fatura, yalnızca belirli kurum ve işletmeler tarafından düzenlenebilir. Kamu kurumları, KDV mükellefi işletmeler ve özel statüye sahip firmalar bu gruba dahildir. Örneğin, bir temizlik şirketi kamu kurumuna hizmet verdiğinde faturayı tevkifatlı olarak keserek yasal süreci tamamlar.
Bu tür bir fatura düzenlemek için hem alıcı hem satıcının KDV mükellefi olması gerekir. İşlem, tevkifat kapsamındaki mal veya hizmetlerden biri olmalı ve oran mevzuata uygun şekilde belirlenmelidir. Ayrıca faturada, oran, tutar ve “tevkifat” bilgisi net bir biçimde yer almalıdır. Şartlar sağlanmazsa fatura, normal fatura olarak kabul edilir.
Hangi Hizmetlerde KDV Tevkifatı Uygulanır?
KDV tevkifatı, kanunlarla belirlenmiş belirli sektörlerde geçerlidir. Örneğin inşaat ve taahhüt işleri, temizlik ve bahçe bakımı, servis taşımacılığı, yemek hizmetleri, danışmanlık ve denetim, fason tekstil üretimi, reklam hizmetleri, işgücü temini, spor kulüplerine sunulan bazı hizmetler ile hurda, atık, metal ve plastik teslimleri bu grupta yer alır.
Bu sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin, uygulamanın doğru yürütülmesi için KDV Genel Tebliğleri’ni ve güncel yasal düzenlemeleri yakından takip etmesi gerekir.
Tevkifat Oranları Nedir?
| Tevkifat Oranı | Hizmet Türü | Açıklama |
|---|---|---|
| 2/10 | Yük taşımacılığı | Karayolu ile yapılan yük taşıma hizmetlerinde uygulanır. |
| 3/10 | Ticari reklam | Reklam yayınlama ve tanıtım hizmetleri için geçerlidir. |
| 4/10 | Yapım işleri + mühendislik/mimarlık | İnşaat yapım işleri ile birlikte verilen mühendislik, mimarlık ve proje hizmetlerini kapsar. |
| 5/10 | Yemek servisi ve organizasyon | Toplu yemek hizmetleri ve etkinlik organizasyonlarında kullanılır. |
| 5/10 | Servis taşımacılığı | Personel veya öğrenci taşıma hizmetleri bu orana tabidir. |
| 5/10 | Ağaç ve orman ürünleri teslimi | Ham odun, kereste gibi teslimlerde uygulanır. |
| 7/10 | Bakım ve onarım hizmetleri | Makine, teçhizat, taşıt gibi ekipmanların tadil, bakım ve onarımında geçerlidir. |
| 7/10 | Baskı ve basım hizmetleri | Her türlü matbaa ve baskı hizmetlerinde kullanılır. |
| 7/10 | Külçe metal teslimi | Altın, gümüş, bakır gibi külçe formundaki metallerde geçerlidir. |
| 7/10 | Hurda ve atık teslimi | Metal, plastik, kağıt gibi hurdaların satışı için uygulanır. |
| 9/10 | Danışmanlık ve denetim | Profesyonel danışmanlık, denetim ve raporlama hizmetlerinde kullanılır. |
| 9/10 | İşgücü temini | Personel temin hizmetlerinde uygulanır. |
| 9/10 | Yapı denetim | İnşaat projelerinin denetim süreçlerinde geçerlidir. |
| 9/10 | Turistik mağaza müşteri yönlendirme | Turistik satış yerlerine müşteri götürme hizmetlerinde kullanılır. |
| 9/10 | Spor kulübü reklam ve yayın hakları | Spor kulüplerinin reklam, sponsorluk ve yayın hakları işlemlerinde geçerlidir. |
| 9/10 | Temizlik ve bahçe bakımı | İç ve dış mekan temizlik işleri, bahçe ve çevre bakımı hizmetlerinde uygulanır. |
| 9/10 | Hurda ve atıklardan elde edilen hammadde | Geri dönüşümden elde edilen hammaddelerin satışında geçerlidir. |
| 9/10 | Pamuk, yün, deri teslimleri | Ham pamuk, yün, post ve deri satışlarında uygulanır. |
Güncel tevkifat oranları ve uygulama detayları için GİB tarafından yayımlanan dokümanı görüntüleyin.
Tevkifatlı Fatura İptali Nasıl Yapılır?
Tevkifatlı faturanın iptali, faturanın düzenlendiği döneme bağlı olarak değişir. Fatura, düzenlendiği ay içinde iptal edilirse işlem kısa sürede tamamlanır. Ancak ay kapandıysa doğrudan iptal yerine düzeltme beyannamesi hazırlanır ve sürece bu şekilde devam edilir. Yanlış oranla kesilen faturalar iptal edilerek doğru oranla yeniden düzenlenir.
Eğer beyanname verilmişse, iade veya düzeltme prosedürü devreye girer. İade sürecinde, gerekli belgeler hazırlanır ve vergi dairesine başvuru yapılır. Böylece hem yasal gereklilikler yerine getirilir hem de süreç hatasız şekilde sonuçlanır.
Tevkifatlı Faturada Alıcı ve Satıcının Sorumlulukları Nedir ?
Tevkifat sisteminde görevler net şekilde tanımlanır. Satıcı, tevkifat sonrasında kalan KDV tutarını kendi beyannamesinde bildirir ve ödemesini yapar. Ardından alıcı, tevkif edilen kısmı 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan eder ve öder. Bu düzenli işleyiş, sürecin her aşamasında verginin eksiksiz ödenmesini sağlar.
Tevkifatlı Faturada İade Alınabilir mi?
Evet, tevkifatlı faturada iade alınabilir. Bunun için öncelikle mevzuatta belirtilen şartların sağlanması gerekir. Şartlar yerine getirildikten sonra, mükellef gerekli belgeleri hazırlar ve başvurusunu ilgili beyannamelerle yapar. Böylece ödenen verginin uygun görülen kısmı mükellefe geri ödenir.
Muhasebe Kaydı Nasıl Oluşturulur?
Muhasebe kayıtlarında KDV, iki farklı şekilde gösterilir. Birincisi, satıcının beyan ettiği “hesaplanan KDV”dir. İkincisi ise alıcının ödediği tevkifat payıdır. Alıcı, bu bilgileri borç hanesine işler ve böylece kayıtlar, beyan sürecinde eksiksiz uyum sağlar.
KDV Tevkifatında Beyanname Süreçleri Nelerdir?
Beyan süreci, alıcı ve satıcının ayrı sorumluluklarla hareket ettiği bir süreçtir. Alıcı, tevkifat tutarını 2 No.lu KDV Beyannamesi ile bildirir. Satıcı ise kendi payını 1 No.lu KDV Beyannamesi üzerinden beyan eder.
Bu beyanlar, işlemin gerçekleştiği ayı takip eden ayın 24’üne kadar tamamlanır. Ardından ödemeler, en geç 26’sına kadar yapılır ve süreç eksiksiz olarak sonuçlanır.
Tevkifatlı ve Normal Fatura Arasındaki Fark Nedir?
Normal faturada KDV’nin tamamından satıcı sorumludur. Tevkifatlı faturada ise bu sorumluluk, alıcı ile satıcı arasında paylaşılır. Bu durum, muhasebe kayıtlarının nasıl tutulduğunu doğrudan etkiler ve sürecin işleyişini belirler.
Yabancı Firmalara Tevkifatlı Fatura Kesilir mi?
Yabancı firmalara tevkifatlı fatura kesilip kesilmeyeceği, alıcının Türkiye’de KDV mükellefi olup olmamasına göre belirlenir. Türkiye’de şubesi veya daimi temsilcisi olan ve KDV mükellefi olarak kayıtlı firmalara tevkifat uygulanır.
Mükellefiyeti olmayan firmalara ise normal fatura düzenlenir ve KDV’yi satıcı beyan eder. Hizmet Türkiye’de sunulmuşsa ve alıcı KDV mükellefi ise, alıcı yabancı olsa bile işlem tevkifat kapsamına girer.
Sıkça Sorulan Sorular
Eksik beyan, hem ceza hem de gecikme faiziyle sonuçlanarak alıcı ve satıcıya ek mali yük getirir. Düzenli kontrol ve doğru beyan ise tüm bu riskleri en baştan ortadan kaldırır.
e-Fatura ve e-Arşiv’de tevkifat oranı ve tutarı her satırda net bir şekilde yer alır. Sistem de bu bilgileri otomatik olarak KDV hesabına dahil eder.
Eğer işlem tevkifat kapsamındaysa, fatura mutlaka bu kurallara uygun şekilde düzenlenmelidir. Aksi halde normal fatura kesmek, mevzuata aykırı olur.
Tevkifat, KDV’ye yönelik bir uygulamadır ve gelir ya da kurumlar vergisi stopajıyla karıştırılmamalıdır. Ancak bazı işlemlerde hem KDV tevkifatı hem de stopaj birlikte uygulanabilir.
Matrah farkı tespit edildiğinde, satıcı durumu ek fatura ya da iade faturasıyla düzeltir. Bu değişiklik, hem alıcının hem de satıcının beyanlarında güncellenir.
Tevkifat uygulanan işlemlerde e-İrsaliye zorunluluğu, mal veya hizmetin türüne göre değişir. Mevzuatta belirtilen sınırlar aşıldığında ise e-İrsaliye düzenlenir.
İrsaliye tarihi, teslimin ya da hizmetin gerçekleştiği günü gösterir. Fatura bu tarihe uygun kesilmezse, beyan döneminde uyumsuzluk ortaya çıkar.
Avans ödemesi yapılabilir; ancak fatura, mal veya hizmet teslim edildiğinde düzenlenir. Tevkifat ise fiili teslim veya hizmet anında uygulanır.